قبل از حضرت محمد صلى الله علیه وآله در آئین حضرت عیسى هم نماز بوده که قرآن از زبان او نقل میکند که خداوند مرا به نماز سفارش کرده است:
«واوصانى بالصلوة» (مریم،31)
وقبل از او موسى بوده که خداوند به او خطاب مى کند: «اقم الصلوة لذکرى » (طه، 2)
و قبل از موسى پدر زن او حضرت شعیب بوده که نماز داشته است:
«یا شعیب اصلاتک تأمرک» (هود، ٨٧ )
و قبل از همه آنها ابراهیم بوده که از خداوند براى خود و ذریّه اش توفیق اقامه نماز را مى خواند:«ربّ اجعلنى مقیم الصلوة و من ذریّتى»(ابراهیم،4)
و این لقمان است که به فرزندش مى گوید:
«یا بنىّ اقم الصلوة و أمربالمعروف و انه عن المنکر» (لقمان ،17)
پسر من نماز را بپا دار و امر به معروف و نهى از منکر کن.
جالب آن است که معمولاً در کنار نماز سفارش به زکات مى شود ولى از آنجا که نوجوان معمولاً پول ندارد، در این آیه در کنار نماز به جاى زکات به امر به معروف ونهى ازمنکر سفارش شده است.
در سوره معارج مى خوانیم : «ذا مسّه الشّر جزوعا و اذا مسّه الخیر مَنوعا الاّ المصلّین الّذینهم على صلواتهم دائمون»(معارج، 20 تا22 )
انسان در برابر تلخى ها و شرور بى صبر است و در برابر لذّت ها و خوبى ها تنگ نظر و بخیل، مگر نمازگزارانى که نسبت به انجام آن همیشه مراقبند.
آرى ارتباط دائمى با قدرت بى نهایت، به انسان قدرت مى دهد، روحیّه توکّل را بالا برده و انسان را موجودى شکست ناپذیر مى سازد.
ناگفته پیداست که این آثار براى نماز پیوسته و همراه با توجّه است، نه نمازهاى غافلانه وموسمى.
قرآن، دعاهاى بسیارى را از حضرت ابراهیم نقل نموده است. امّا تنها در دو مورد، آن حضرت براى نسل و ذرّیه اش دعا نموده است، یکى رهبرى امّت و دیگرى اقامه نماز،که مى فرماید
«ربّ اجعلنى مقیم الصلوة و من ذریّتی»( ابراهیم، ٤٠)
پروردگارا! من و ذریّه ام را از به پا دارندگان نماز قرار ده.
جالب این است که حضرت تنها به دعا قناعت نکرد و براى رسیدن به این آرزو قیام و هجرت کرد، آوارگى هائى را به جان خرید تا نماز را به پا داشت.
علاوه بر دعاهایى که در قنوت مى خوانیم، هر نمازگزار با گفتن جمله«اهدنا الصراط المستقیم » ازخداوند بهترین نعمت ها را که نعمت هدایت است مى خواهد. هم قبل از شروع به نماز یک سرى دعا وارد شده وهم در تعقیب نماز. به هر حال هر کس نماز بخواند، اهل دعا ونیایش هم مى شود.
البتّه دعا کردن هم آدابى دارد، اوّل باید از خداوند متعال تمجید کرد، بعد گوشه اى از نعمت هاى او بخصوص نعمت معرفت و اسلام و عقل و علم و ولایت و قرآن را نام برد و از او تشکّر کرد، بر پیامبرش صلوات فرستاد و بعد بدون آن که کسى بفهمد، یادى از خطاهاى خود کرد و از او عذر خواست، بعد صلوات فرستاد و دعا کرد آن هم دعا به همه مردم و والدین و کسانى که بر ما حق دارند.
نماز نیز آمیخته اى از توصیف و حمد خدا وبیان نعمت هاى او و طلب هدایت و رحمت اوست و با«دعا »پیوندى عمیق دارد.